باغ ارم شیراز؛ بهشتی در میان باغ‌ های ایرانی

شیراز، شهر عشق و شعر و بهارنارنج، گنجینه‌ای بی‌نظیر از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی را در خود جای داده است. در میان این همه زیبایی، باغ ارم شیراز همچون نگینی درخشان خودنمایی می‌کند. این باغ که نمونه‌ای برجسته از یک «باغ کوشک» به شمار می‌رود، با درختان سروناز کهن‌سال و جوی‌های پرآب، فضایی رؤیایی و دل‌انگیز را برای گردشگران فراهم آورده است.

باغ ارم با معماری بی‌نظیر و پوشش گیاهی متنوع، در فهرست آثار ملی ایران و همچنین میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این باغ زیبا که امروزه تحت نظر دانشگاه شیراز قرار دارد، ترکیبی از هنر، تاریخ و طبیعت است که هر بیننده‌ای را مسحور خود می‌کند. قدم‌زدن در میان سروهای بلندقامت، تماشای عمارت باشکوه قاجاری و لذت‌بردن از عطر گل‌های کمیاب، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی است که نباید از دست داد.

باغ ارم شیراز کجاست؟

آدرس دقیق باغ ارم شیراز، خیابان ارم، نزدیک میدان ارم و در نزدیکی مجموعه دانشگاه شیراز است. این باغ در منطقه یک شهرداری شیراز واقع شده است. باغ ارم یکی از مشهورترین جاهای دیدنی شیراز است که در منطقه‌ای خوش آب و هوا و با دسترسی آسان در شیراز قرار دارد.

راه‌های دسترسی به باغ ارم شیراز

برای رسیدن به باغ ارم، راه‌های مختلفی وجود دارد:

• مترو:

نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به باغ ارم، ایستگاه متروی نمازی است. پس از پیاده‌شدن از قطار، با حدود ۱۰ دقیقه پیاده‌روی از بلوار دانشجو و میدان ارم می‌توانید به باغ برسید.

• اتوبوس:

اگر می‌خواهید از اتوبوس استفاده کنید، خط ۷۳ مستقیماً به ایستگاه میدان ارم می‌رسد. همچنین می‌توانید از خطوط ۶۸ و ۹۱ استفاده کنید که شما را به ایستگاه بلوار نمازی می‌رسانند.

• تاکسی:

تاکسی‌های شهری و اینترنتی مانند اسنپ و تپسی نیز گزینه‌های راحتی برای رسیدن به باغ ارم هستند.

• خودروی شخصی:

اگر با خودروی شخصی از قسمت‌های شمالی شیراز حرکت می‌کنید، بهترین مسیر بلوار شهید چمران است. مسیر بلوار را تا انتها ادامه دهید، سپس از میدان دانشجو به چپ بپیچید و تا میدان ارم بروید. پس از رسیدن به میدان ارم، به سمت راست بپیچید و وارد خیابان ارم شوید تا به باغ برسید. اگر از قسمت‌های جنوبی شهر می‌آیید، باید خود را به خیابان آزادی و سپس خیابان ارم برسانید.

نکات مهم برای بازدید از باغ ارم شیراز

برای داشتن یک تجربه لذت‌بخش از بازدید باغ ارم، بهتر است به نکات زیر توجه کنید:

ساعت کاری باغ ارم شیراز

باغ ارم شیراز معمولاً همه روزه از ساعت ۸:۰۰ صبح تا ۲۰:۳۰ شب پذیرای بازدیدکنندگان است. لازم به ذکر است که باغ در روزهای خاصی از سال تعطیل است. این روزها شامل تاسوعا و عاشورا، ۲۱ رمضان (شهادت امام علی)، ۲۸ صفر (رحلت پیامبر)، ۱۴ خرداد (رحلت امام خمینی) و ۲۵ شوال (شهادت امام جعفر صادق) است.

بهترین زمان برای بازدید از باغ ارم شیراز

بهترین زمان برای بازدید از باغ ارم، فصل بهار است. به ویژه در اردیبهشت‌ماه، هوای شیراز معتدل و دلپذیر بوده و نسیم خنک بهاری در باغ می‌پیچد. در این فصل می‌توانید اوج طراوت و زیبایی گیاهان و گل‌های رنگارنگ باغ را مشاهده کنید. با این حال، باغ ارم در تمام فصول زیبایی خاص خود را دارد. بازدید در ساعات عصر یا غروب نیز دلپذیر است و فرصتی برای لذت‌بردن از نورپردازی و فضای آرام باغ در شب فراهم می‌کند. پاییز نیز با برگ‌های رنگارنگ، جلوه‌ای شگفت‌انگیز برای عکاسی ایجاد می‌کند.

قیمت بلیط ورودی باغ ارم

قیمت بلیط ورودی باغ ارم شیراز برای بازدیدکنندگان داخلی در حال حاضر ۴۰ هزار تومان است. دانشجویان می‌توانند با ارائه کارت دانشجویی از تخفیف نیم‌بها استفاده کنند.

معرفی بخش‌های مختلف باغ ارم شیراز

باغ ارم شیراز از بخش‌های متعددی تشکیل شده است که هر کدام زیبایی خاص خود را دارند و نمونه‌ای از هنر و معماری ایرانی به شمار می‌روند.

عمارت اصلی باغ ارم (کاخ قاجاری)

عمارت اصلی باغ ارم، یک ساختمان سه‌طبقه با پشت‌بام شیروانی است که در بخش غربی و مرتفع باغ قرار گرفته است. این عمارت باشکوه، نمونه‌ای شاخص از معماری اواسط دوره قاجار است که از اصول معماری دوران زندیه و صفویه الهام گرفته است.

معماری و تزئینات

این عمارت با تزئینات گچ‌بری، نقاشی، حجاری، پنجره‌های مشبک آهنی و کاشی‌کاری‌های هفت‌رنگ تزئین شده است. در نمای عمارت، کاشی‌کاری‌هایی با نقوش پادشاهان و سربازان هخامنشی به چشم می‌خورد. در پیشانی بنا نیز تابلویی با سه هلال وجود دارد که صحنه‌هایی از شاهنامه، داستان‌های نظامی و قاجاری را به تصویر کشیده است.

طبقه اول (تالار حوض‌خانه)

این طبقه هم‌سطح با زمین ساخته شده و در روزهای گرم تابستان هوای خنکی دارد. یک جوی آب از وسط آن می‌گذرد که به حوض جلوی عمارت می‌ریزد. سقف و دیوارهای این تالار با کاشی‌های معرق و هفت‌رنگ پوشیده شده‌اند که نقوشی از داستان خسرو و شیرین و شکارگاه‌ها را نشان می‌دهند.

طبقه دوم باغ ارم شیراز

این طبقه شامل ایوان اصلی، دو ایوان کوچک‌تر و راهروهاست. ایوان اصلی دارای دو ستون سنگی است که با الهام از ستون‌های تخت جمشید ساخته شده‌اند. گچ‌بری‌های روی دیوارهای آن از ویژگی‌های برجسته این ایوان است.

طبقه سوم باغ ارم

این طبقه نیز شبیه به طبقه دوم بوده و دارای یک سالن بزرگ و سه اتاق است. سقف آن با تیرهای چوبی و نقاشی‌های نفیس از طرح‌های اسلیمی، گل و بوته و چهره زنان تزئین شده است.

کدام گیاهان در باغ ارم شیراز وجود دارند؟

باغ ارم با تنوع گیاهی بی‌نظیر خود، به یک باغ گیاه‌شناسی تبدیل شده است. این باغ، میزبان گونه‌های گیاهی متنوعی از سراسر جهان است.

• درختان:

در این باغ، درختان میوه‌ای مانند گردو، بادام، سیب، خرمالو، نارنج، انار، ازگیل و گلابی وجود دارد. همچنین، درختان زینتی مانند سرو، کاج، اکالیپتوس، زبان‌گنجشک، افرا، سروناز، ارغوان، سپیدار، بید مجنون و بیدمشک زیبایی باغ را دوچندان کرده‌اند.

• گل‌ها و گیاهان:

باغ ارم دارای گلستان‌های رز با حدود ۲۰۰ گونه مختلف است که به ویژه در ضلع غربی و شمال غربی باغ به چشم می‌خورند. گل‌های دیگری مانند طاووسی، سنبل، ژاله، شب‌بو، نسترن، یاس زرد، میخک، بنفشه، اطلسی و داوودی نیز در باغ کاشته شده‌اند.

بخش‌های کمتر شناخته‌شده باغ ارم

• گذرگاه اصلی باغ

یکی از جذاب‌ترین بخش‌های باغ، گذرگاه طویلی است که در دو طرف آن درختان سرو باشکوه قد برافراشته‌اند. در میان این درختان، یک سرو کهن‌سال با قدمتی بیش از ۱۰۰۰ سال و ارتفاع حدود ۳۵ متر، عنوان بلندترین سرو شیراز را دارد.

• کتیبه‌ها:

در سردر ورودی و نمای شرقی عمارت اصلی، کتیبه‌های سنگی و کاشی‌کاری‌های متعددی از دوره قاجار وجود دارد. روی این کتیبه‌ها، اشعاری از شاعران مشهور ایرانی مانند حافظ و سعدی حکاکی شده است.

• موزه سنگ و گوهر دریای نور:

این موزه در عمارت اصلی باغ ارم قرار دارد و از سال ۱۳۹۰ آغاز به کار کرده است. در این موزه، بیش از ۱۴۰ نوع سنگ و گوهر قیمتی و کمیاب از ایران و جهان به نمایش گذاشته شده است.

تاریخچه باغ ارم شیراز

تاریخ دقیق ساخت باغ ارم به درستی مشخص نیست. با استناد به سفرنامه‌های برجای‌مانده، قدمت آن را حداقل به قرون دهم و یازدهم هجری نسبت می‌دهند. برخی نیز قدمت آن را به دوره سلجوقی و زمان اتابک قراچه، حاکم وقت فارس، نسبت می‌دهند. در دوران آل اینجو و آل مظفر نیز این باغ وجود داشته است. جهانگردان خارجی در نوشته‌های خود به آبادی و شکوه باغ ارم در دوران صفویه اشاره کرده‌اند.

اوج شکوه و زیبایی باغ در دوران قاجار رقم خورد. در اواخر دوره زندیه، باغ برای حدود ۷۵ سال در اختیار سران ایل قشقایی بود و عمارت اولیه توسط اولین ایلخان قشقایی و پسرش در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شد. سپس در دوران ناصرالدین شاه، حاج نصیرالملک شیرازی باغ را خریداری کرد و عمارت فعلی را بنا نهاد. این عمارت توسط محمد حسن خان، یکی از معماران مشهور شیراز، طراحی شد.

در دوران پهلوی، باغ ارم که در آن زمان به املاک خاندان قوامی تعلق داشت، به دانشگاه شیراز واگذار شد. بین سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۰، به دلیل مخروبه شدن عمارت و محوطه باغ، مرمت و بازسازی اساسی روی آن انجام گرفت. در نهایت، در تاریخ ۱۴ آبان سال ۱۳۵۳، این باغ در فهرست آثار ملی ایران و در تاریخ ۶ تیرماه سال ۱۳۹۰، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

امکانات رفاهی و تفریحی باغ ارم شیراز

در باغ ارم امکانات رفاهی و تفریحی مختلفی برای بازدیدکنندگان وجود دارد.

• عکاسی

می‌توانید در کنار عمارت تاریخی و در میان درختان و گل‌ها عکس‌های زیبایی ثبت کنید. همچنین غرفه‌هایی برای اجاره لباس‌های سنتی جهت عکاسی وجود دارد.

• غرفه‌های خوراکی

در باغ می‌توانید خوراکی‌های خوشمزه‌ای مانند فالوده شیرازی، بستنی محلی و آبمیوه‌های طبیعی تهیه کنید.

• فروشگاه‌ها

فروشگاه‌هایی برای خرید صنایع دستی شیراز مانند خاتم‌کاری، میناکاری، سفال و گلیم وجود دارد.

سوالات متداول (FAQs)

• باغ ارم در کدام منطقه شیراز است؟

باغ ارم در منطقه یک شهرداری شیراز قرار دارد.

• آدرس باغ ارم شیراز چیست؟

آدرس باغ ارم، شیراز، خیابان ارم، نزدیک به میدان ارم و مجموعه دانشگاه شیراز است.

• باغ ارم شیراز تا ساعت چند باز است؟

باغ ارم شیراز معمولاً تا ساعت ۲۰:۳۰ شب باز است.

• بلیط باغ ارم شیراز ۱۴۰۴ چقدر است؟

قیمت بلیط ورودی باغ ارم برای بازدیدکنندگان داخلی ۴۰ هزار تومان و برای دانشجویان با ارائه کارت دانشجویی نیم‌بها است.

• آیا بازدید باغ ارم برای کودکان و افراد مسن مناسب است؟

بله، بازدید از باغ ارم برای همه گروه‌های سنی مناسب است. مسیرهای مسطح و جوی‌های آب، فضایی آرام و دل‌نشین را برای قدم‌زدن فراهم می‌کنند.